16 Kasım 2010 Salı

Yaratıcı Yazarlık Teknikleri Öğreten Kitaplar

Yazarlık kariyerinin başındaki biri için yaratıcı yazarlık tekniklerinden bahseden kitapları okumak kuşkusuz belli bir yarar sağlayacaktır. Türkçede çok fazla olmamalarına karşın artan taleple birlikte basılmış kitapların sayıları gittikçe artmakta. Eğer İngilizce okuyabiliyorsanız bu konuda nitelikli yayın okuyabilme şansınız çok daha fazla. Amazon’da sayısız kitap bulabileceğiniz gibi sırf  yazarlara yol gösterici kitaplar yayımlayan yayınevleri bile var.

Türkçe yayımlanmış kitaplardan size önerebileceğim bir tanesi Murat Gülsoy’a ait. Yunus Nadi ve Sait Faik gibi ödüllere de sahip olan yazar Murat Gülsoy aynı zamanda kendi yaratıcı yazarlık atölyesini yürütüyor. Gülsoy’un Can Yayınlarından çıkan kitabının adı Büyübozumu: Yaratıcı Yazarlık adını taşıyor. Kitabın alt başlığı aslında içerik konusunda bir fikir veriyor: Kurmacanın Bilinen Sırları ve İhlal Edilebilir Kuralları. Temelde yazarlık teknikleri dediğimiz şeyler de bunlardan ibarettir zaten. Çünkü edebiyatta ve diğer sanat dallarında, bilinen teknikler aktarılsa bile “Asla yapmayın!” denilen şeyler bile yeri geldiğinde yapılıp, tam aksine bir ustalık göstergesi olabilir. Bu yüzdendir ki yaratıcı yazarlık teknikleri temelde, Gülsoy’un belirttiği gibi bilinen sırlar ve ihlal edilebilir kurallardır.

Murat Gülsoy’un kitabını okumanızı öneririm. Her şeyden önce, bu kitap diğer yaratıcı yazarlık kitaplarını eleştirel gözle okumayı öğretiyor. Kitabın bir dezavantajı varsa, o da kitabın bu eleştirel bakışı dolayısıyla birtakım kesin ifadeler bekleyen genç yazarları bu açıdan tatmin edememesi olabilir. Ama bundan öte, keyifli de bir kitap. Gülsoy’un yine Can Yayınlarından bir diğer kitabının adı 602. Gece. 602. Gece, temelde bir yaratıcı yazarlık kitabı değil. Ancak içinde Borges’den Haldun Taner’e, Orhan Pamuk’tan Tanpınar’a kadar pek çok önemli yazarın çeşitli yapıtlarının çözümlemesini yapıyor. Bu çözümlemeleri okumak, aynı zamanda kurmaca bir metni bir yazar gözüyle okumayı da öğretiyor. Aslına bakarsanız bir yazar olarak kendinizi eğitirken temelde yapamanız gereken şey de budur: diğer yazarları okumak ama bu okuma işini bir yazar gözüyle yapıp kurmacanın unsurlarına ayırdığınızı metni çözümleyebilmektir.

Önereceğim bir başka kitap Sevim Gündüz’e ait. Sevim Gündüz’ün Toroslu kitaplığından çıkan kitabının adı Öykü ve Roman Yazma Sanatı. Gülsoy’un Büyüzbozumu’nun aksine bu sefer didaktik bir kitap söz konusu. Kitap özellikle roman bölümüne ağırlık vermiş. Yazarlığın başındaki kişiler için okunması önerilebilecek bir kitap.

Arkadaş Yayınlarından çıkan ve Jim Lavene ile Joyce Lavene’in birlikte yazdıkları, Türkçeye Her Yönüyle Roman Yazımı adını taşıyan kitap, roman yazımıyla ilgili birtakım temel bilgileri kapsıyor. Kitabın kendi yazıldığı dili olan İngilizcede çok daha nitelikli kitaplar olmasına karşın Türkçede yaratıcı yazarlıkla ilgili fazla kitap bulunmadığından dolayı tercih edilebilir bir kitap.

Salih Bolat’ın Varlık Yayınlarınca yayımlanan Öykü Yazma Teknikleri adlı derlemesini okuyanlar biraz düş kırıklığı yaşayabilir. Söz konusu kitapta çeşitli yazarların yazmak ve yazarlık üzerine metinleri derlenmiş. Açıkçası yaratıcı yazarlıkla ilgili yol gösterici olma işlevi açısından bakıldığında bu kitabı ben pek tatmin edici bulmadım.

Bu saydığım kitaplar dışında, okumadığım ancak genç yazarlar için adlarını anmak gereken kitaplar da var. Timaş Yayınlarınca yayımlanan, Danell Jones tarafından yazılmış olan Virginia Woolf’tan Yazarlık Dersleri adlı kitaba değinilebilr. Kitabı henüz okumadığım için kesin bir yorumda bulunamıyorum. Ancak Timaş Yayınlarının diğer kitaplarında karşılaştığımız çeviri sorunları dilerim ki bu kitapta yoktur.

Ayrıca Say Yayınlarından çıkma eski bir kitap, Ronald B. Tobias’ın Roman Yazma Sanatını da burada anabiliriz. Kitap eski bir kitap olduğu için her kitapçıdan bulmanız olanaklı olmayabilir. Ancak Idefix, Kitap Yurdu gibi internet kitapçılarında bu tür baskısı az kitaplara ulaşmanız daha kolaydır. Ayrıca dünyaca ünlü çoksatar yazar Stephen King’in de böylesi bir kitabı olduğunu belirteyim. Kitap Türkçeye Yazma Sanatı adıyla çevrilmiş ve Altın Kitaplardan yayımlanmış. Kitap daha çok King’in kendi yazarlık serüvenini anlatıyor.

Adnan Binyazar ve Emin Özdemir’in Papirüs Yayınlarından çıkma kitapları Yazma Öğretimi Yazma Sanatı’nın ise yaratıcı yazarlık teknikleri hakkında bilgi ve fikir edinmek isteyen genç bir yazara çok yarar sağlamayacağını düşünüyorum. Kitap daha çok öğretmen ve öğrencilere hitap eden bir eğitim kitabı niteliğinde.


Yaratıcı yazarlık kitabı olmadığı halde öyle sanılanlar

Şunu da hemen belirteyim, internette pek çok kaynakta yaratıcı yazarlık kitabı olarak geçen, ancak yaratıcı yazarlık kitabı olmayan kitaplar mevcut. Sözgelimi Hakan İşcen’in Everest Yayınlarınca yayımlanan Yaratıcı Yazarlık Kursu kitabı böyle bir kitap. Kitap, bir yaratıcı yazarlık kitabı olmak bir yana, bir öykü kitabı. Kitabın adında "Yaratıcı Yazarlık" geçince kitabı bilmeyen çoğu kişi bunu bir yaratıcı yazarlık teknikleri kitabı zannedip çeşitli yerlerde böylesi bir kitap olarak önermiş. Bu kitaptan bahsetmişken Hakan İşcen’in de zamanında Murat Gülsoy’un yaratıcı yazarlık atölyesine devam ettiğini ve bu kitabın konusunu da büyük bir ölçüde o atölyeden esinlendiğini araya sıkıştırayım. Bu kitap gibi yaratıcı yazarlıkla ilgili bir kitap zannedilen, Murathan Mungan’ın Yazıhane kitabı da bir yaratıcı yazarlık teknikleri kitabı değil, dünya edebiyatından ünlü yazarların “Niçin Yazıyorum?” sorusunu tartıştıkları bir derleme. Yaratıcı yazarlık kitabı olmamasına karşın adı geçtiği için okunmasını önereceğim oldukça keyifli bir kitap bu.

Bir de değinmediğim senaryo yazarlığı meselesi var. Ben bu blogda daha ziyade roman, öykü gibi basılı metinler üzerine odaklandığım için işin kolayına kaçıp sizi bu konuda yayımlanmış kitapların bir derlemesini sunan Şuradaki adrese yönlendiriyorum. Bu adreste Senaryo Yazarlığı başlığının altında çeşitli kitaplar sıralanmış durumda.

Bütün bunlardan ayrı olarak, eğer İngilizce okuyabiliyorsanız bu konuda yazılmış çok daha geniş bir yazına ulaşma olanağınız olduğunu söyleyeyim. Size tek tek kitap adı vermek yerine doğrudan doğruya bir yayınevinin adresini vereceğim. Yayınevinin adı Writer’s Digest ve kitaplarına ulaşabileceğiniz adresi de şu: http://www.writersdigestshop.com Bu adresten yazarlıkla ilgili her türden kitaba ulaşmanız olanaklı.

Yaratıcı Yazarlık kitaplarla ilgili bu yazının sonunda bir de ufak uyarı... Evet, yaratıcı yazarlık kitapları yararlıdır. Özellikle yolun başında olan yazarlar için. Ancak bu kitapların da tehlikeleri yok değildir. Birinci tehlike bu kitapları eleştirel bir gözle okumayı becerdiğiniz zaman safdışı edilmiş olur.  İkinci tehlikeyse yazarlığı yalnızca bu kitapları okuyarak öğrenebileceği yanılsamasıdır. Yazarlık yazarak öğrenilir. Ve tabii ki okuyarak. Bu kitaplarla kendinize bir temel oluşturmanız iyidir. Ancak yazarlığınızı geliştirmek için asıl okumanız gerekenler diğer yazarların yapıtlarıdır. Bu okumaları da bir yazar gözüyle, yazar gibi okuyarak yapabilmeniz gerekir. Yaratıcı Yazarlık kitaplarından kurmacanın unsurlarını, bir kurmaca yapıtın içini nasıl didik edeceğinizi, yazarın o yapıtı nasıl oluşturduğunu öğrenebilirseniz, bir başka deyişle bir kitabı yazar gözüyle okumayı öğrenebilirseniz o zaman elde edebileceğiniz yararın azamisini elde etmiş olursunuz.

12 yorum:

Sezer Sürücü dedi ki...

Faydalı bir kaynak olmuş. Tam aradığım tarzda bilgiler var . Çok teşekkürler .

Adsız dedi ki...

Tesekkur ederim. Emek ve rehberlik dolu.

Adsız dedi ki...

Hatırlıyorum da, bundan iki yıl önce yine bir Google aramasıyla bu yazıya gelmiştim. O zaman kitapların adını not almayı unutmuştum. Geçen iki yıla yanıyorum şimdi! Elinize sağlık.

Adsız dedi ki...

ben yazı yazmaya ilkokul 4.cü sınıfta başladım önce şiir yazmaya başladım daha sonra da günlük tutmaya.Kitap okumayı çok seviyorum çocukluğumdan beri okurum son 2 yılda azalsada,okumaya halen çabalıyorum.Çocukluğumda da 3,4 kez öykü yazma girişimim oldu 2 günde 70 sayfa yazdım ama ozamanlar küçük olduğum için ve tecrübem olmadığı için yarıda bıraktım yazdığımda çok aklıma geliyor yazmazsam tabi doğal olarak gidiyor eskiden ilham diye bişe vardı ama şimdi yazdığım anda da olsa kelimeler çoğalıyor her an yazabilirim ve bunu kaybetmek istemiyorum kaynasın istemiyorum geliştirmek istiyorum hatta tek yeteneğim bu diyebilirim çok istediğim haldede kurs uzakta diye gidemiyorum halen aklıma geliyor ama daha fazla cümle kurup akıl bulandırmak istemiyoorum yazıyı burda sonlandırıyorum ilginize

Rûz dedi ki...

çok teşekkürler merak ettiğim konular arasındaydı...

Adsız dedi ki...

Cook saolun

Adsız dedi ki...

Semih Gümüş, Salih Bolat ve daha nicelerini es geçmişsiniz...

Yazar Odası dedi ki...

@Adsız (22 Nisan 2015) Salih Bolat'ın Öykü Yazma Teknikleri derlemesini okudum ancak açıkçası pek umduğumu bulamadım o kitaptan. Bu yazıyı yazdığımdaysa henüz Semih Gümüş'ün 'Yazar Olabilir miyim?' kitabı yayımlanmamıştı. Zaten daha sonra Yazar Odası'nda Semih Gümüş'ün kitabından bahseden başka bir yazı yayımlandı.

HİCCO dedi ki...

Gerçekçi öyküler, romanlar yazmak isteyen yazar adaylarına Cengiz GÜNDOĞDU'nun İnsancıl Yayınlarından çıkan ESTETİK KALKIŞMA kitabını öneririm. Kitapta; bir öykü, roman nasıl yazılmalı, nasıl yazılmamalı, nasıl okunmalı, nasıl okunmamalı sonununu ele almış... (Mehmet Aslan)

Unknown dedi ki...

Deney yazisi

Hatice dedi ki...

Romanim var nerde paylasabilirim nasil kazanc saglayabilirim ikinci adım yayin evitle anlasamayinca internetten yazip kazanc saglamayi düşündüm yardim edebilir misiniz

Yazar Odası dedi ki...

@Hatice: Amacınız kazanç sağlamaksa bunun roman yazmaktan bin kat daha kolay yolları var. Zira Türkiye'de roman yazarak hayatını geçindiren kişi sayısı, bir elin, hadi iki elin olsun, parmaklarını geçmez. Eğer romanınızı yayımlatmayı düşünüyorsanız Yazar Odası'ndaki 'Kitabımı Nasıl Yayımlatırım' başlıklı yazıya bakmanızı öneririm.